|
 |
 |
 |
2. Šta je projekat „Willow“? Projekat „Willow“ je masivan, decenijama dug projekat kompanije ConocoPhillips koji se bazira na izvlačenju nafte na Severnoj padini Aljaske, a koji se godinama sastoji u istraživanju i bušenju nalazišta nafte na ovoj teritoriji. „Willow“ je predložen od strane kompanije ConocoPhillips i prvobitno odobren od strane Trampove administracije 2020. godine, originalno na kapacitet od pet nalazišta za bušenje, ali je kasnije smanjeno na tri. Područje gde je planiran projekat sadrži do 600 miliona barela nafte. Takva nafta bi se tek za nekoliko godina našla na tržištu jer projekat tek treba da bude u izradi, ali sada kada je Bajdenova administracija dala zeleno svetlo ovom projektu, ništa ne sprečava izgradnju da počne. Ipak, i dalje je nejasno kada će se to tačno desiti, najvećim delom zbog pravnih izazova koji su se našli pred ovih projektom. Očekuje se da će „Earthjustice“, organizacija koja se zalaže za pravo životne sredine, uskoro podneti prigovor protiv projekta i verovatno će tražiti zabranu, te pokušati da blokira nastavak projekta. 3. Negativni uticaj projekta na klimatske promene Procenjeno je da će ovaj projekat emitovati 239 miliona metričkih tona ugljen-dioksida u atmosferu u narednih nekoliko decenija, što je ekvivalent emisiji 64 američke elektrane na ugalj. Stoga, postoji dobar razlog zašto su ekološke organizacije ovaj projekat nazvale „karbonskom bombom“. Kontradiktorno tome, predsednik Sjedinjenih Država se obavezao na plan da SAD do 2030. godine prepolovi emisiju gasova staklene bašte u odnosu na 2005. sa ciljem da se do 2050. godine postigne neto nulta emisija štetnih gasova. Očigledno je da bi odobravanje ovog projekta bitno ugrozilo navedeni plan. Aktivisti takođe navode da projekat „Willow“ bitno šteti zdravlju Arktika i planete, a dobili su podršku i od lokalne zajednice i advokatskih kancelarija koje su već podnele tužbe povodom ovog slučaja. Jedan od njihovih argumenata je i negativni klimatski uticaj na ugrožene životinjske vrste, uključujući polarne medvede koji žive u regionu gde bi projekat bio izgrađen, takođe navodeći da projekat krši i nekoliko saveznih zakona, uključujući Zakon o nacionalnoj politici životne sredine (NEPA) i Zakon o ugroženim vrstama (ESA). 4. Da li projekat „Willow“ može imati pozitivne efekte? Dok se određeni akteri fokusiraju na negativne aspekte ovog projekta, drugi ga vide kao odličnu priliku. Senatori američkog Kongresa izjavljuju da već mogu osetiti svetliju budućnost Aljaske kao posledicu ovoga projekta. Navedena razmišljanja potiču uglavnom iz činjenice da će „Willow“ projekat omogućiti hiljade novih radnih mesta, ali uz to i generisati milijarde dolara novog prihoda, poboljšavajući kvalitet života na Severnoj padini i širom države. Da bi se ovakva tačka gledišta shvatila, mora se znati da privreda Aljaske u velikoj meri zavisi od naftne industrije. Skoro 85% državnog budžeta dolazi iz prihoda od nafte. Iz tog razloga se potencijalno može razumeti značaj ovog projekta posebno za državu Aljasku, koja trenutno crpi manje od četvrtine nafte koju je crpela 1980-ih. Takođe, važno je dodati da, čak i da je administracija predsednika htela da reaguje u zaustavljanju projekta, ruke su im potencijalno vezane zbog postojećih i važećih ugovora o zakupu sa kompanijom ConocoPhillip. Utvrđeno je da im sudovi zakonski ne bi dozvolili da u potpunosti odbace ili drastično umanje projekat. Ukoliko bi išli tim putem, mogli bi da se suoče sa velikim kaznama u postupku protiv ConocoPhillips kompanije. 5. Da li imamo rešenje? Organizacije za zaštitu životne sredine i kompanija ConocoPhillips se utrkuju sa vremenom. Izgradnja ovog projekta se može obaviti samo tokom zimske sezone jer su joj potrebni zaleđeni putevi za izgradnju ostatka infrastrukture naftnog projekta. Ako ekološke organizacije pre kraja sezone izdejstvuju sudsku zabranu, time bi mogle zaustaviti ili odložiti projekat za najmanje godinu dana. Takođe, pošto projekat treba da bude u potpunosti izgrađen pre nego što se nafta može proizvesti, mogle bi proći godine da proizvedena nafta konačno i stigne na tržište. Kako možete pomoći? Odmah nakon što je projekat „Willow“ postao javan, aktivisti su na sajtu „change.org“ kreirali peticiju pod nazivom „Say no to the Willow project“. Ova peticija za sada ima više od 5 miliona potpisa. Ako ste se ovim člankom uverili da projekat „Willow“ može biti fatalan za životnu sredinu i budućnost naše planete, možete potpisati pomenutu peticiju na ovom linku: https://www.change.org/p/joseph-r-biden-biden-administration-and-conocophillips-say-no-to-the-willow-project.
0 Comments
Izložba Mileva: mi smo stena otvorena je u novogodišnjoj noći u Muzeju grada Novog Sada, na Petrovaradinskoj tvrđavi i predstavlja javni i privatni život naučnice Mileve Marić Ajnštajn kroz spoj umetnosti i nauke. Mileva Marić Ajnštajn, srpska fizičarka i matematičarka, rođena je 19. decembra 1875. godine u Titelu, a preminula je 4. avgusta 1948. godine u Cirihu u Švajcarskoj. Pohađala je Višu žensku gimnaziju u Novom Sadu, a završila je Realku u Sremskoj Mitrovici 1890. godine kao najbolja u razredu iz fizike i matematike. Bila je tek peta žena koja je 1886. godine primljena na Državnu politehničku školu u Cirihu, gde je i upoznala svog budućeg supruga – Alberta Ajnštajna. Mileva i Albert su se venčali 1903. godine, a razveli su se 1919. godine. Ono oko čega se i dalje vodi polemika jeste Milevin doprinos Ajnštajnovom naučnom radu. Poznato je da je Milevina ocena iz fizike na fakultetu bila 5,5, baš kao i Albertova. Mileva i Albert jesu radili zajedno, ali je jedno od njih dvoje bilo uskraćeno priznanja za zajednički rad. Nažalost, zbog nedostatka dokumenata koji bi ovo i potvrdili, savremena nauka ne priznaje genijalnost Mileve Marić i njen značajan doprinos nauci u meri u kojoj bi trebalo. Ono što je zanimljivo je da se u Novom Sadu u Kisačkoj 20, nalazi porodična kuća Mileve Marić Ajnštajn u kojoj su jedno vreme živeli Mileva i Albert. Kuća je sagrađena 1907. godine, a obnovljena je 2019. godine. Postoje priče da su Alberta, dok su boravili tamo, zbog nekonvencionalnog ponašanja i duge, razbarušene kose, prozvali „šašavim Marićevim zetom“. Mi vas pozivamo da posetite izložbu koja je otvorena naredne 3 godine, i na taj način odate počast Milevinom liku i delu koji je to svakako zaslužio. Zbog oskudnosti informacija o životu ove sjajne naučnice, o njoj možemo saznati na osnovu pisama koja su razmenjivali Mileva i Albert. Upravo je u tim pismima, umetnik Dušan Jovović i pronašao inspiraciju za ovu izložbu. Izložbu čini 12 celina, a prostor je podeljen u kompoziciji na „svetli“ i „tamni“ i oni čine jednu neodvojivu celinu. Cela izložba podrazumeva kombinaciju različitih vrsta umetnosti i tehnologije kao što su 3D animacija, digitalni zvuk, hologram, kao i skulptura, grafički dizajn, crteži i slike. Svaka prostorija ima određen značaj ili predstavlja neki aspekat Milevinog života. Prema autoru izložbe, mračni tunel na samom početku izložbe predstavlja metaforu koja označava ulazak u „blistavi um“ naučnice. Na sredini prve prostorije nalazi se beli bicikl, koji je bio karakterističan za Vojvodinu i bio je važan za ovu naučnicu, jer je imala poteškoća sa kretanjem. Kada se na njega sedne i zavrte pedale, pred nama se otvara „Milevina perspektiva“. Što je bliži kraj izložbe, to se više udaljavamo od svetlosti, koja je označavala produktivan period njenog života, i približavamo mraku, koji predstavlja onaj deo njenog života ispunjen patnjom usled razvoda i bolesti. Svitac u ovoj izložbi nosi značenje života, novih mogućnosti i beskrajnosti, a inspiraciju za tu metaforu autor izložbe pronašao je u njenom boravku u Titelu, u momentu kada je gledala koreografiju svitaca iznad Titelskog brega, i jedna od prostorija u Muzeju je posvećena upravo ovom trenutku. Razlog oduševljenosti ovom izložbom nije samo zbog toga što u njoj vidimo spoj umetnosti, nauke i novih tehnologija, već što možemo da doživimo različite emocije posmatrajući različite aspekte života Mileve Marić. Ono što podstiče emocije nije samo narativ o Milevinom životu, već i kombinacija toplih i hladnih boja, svetlosti i tame i projekcije. Projekcija vode i talasi koji se kreću po plafonu i vodopad koji se spušta do stene čine jednu magičnu sliku kojom posmatrač postaje opčinjen. Izložba je svojom interaktivnošću oživela, raštimovan klavir u jednoj prostoriji svojim notama prenosi osećanja koja je Mileva osetila u teškim trenucima, a njen hologram govorom na srpskom i nemačkom jeziku daje nam utisak da je ona u tom momentu sa nama u prostoriji. Sa ove izložbe može dosta da se nauči o Milevinom života iz ličnije perspektive, pre nego iz neke biografije, dokumentarca ili bilo koje knjige. Melanholična atmosfera, bogata simbolika izložbe i značaj ove naučnice kao ličnosti, ali i njenog rada će nam nakon posete izložbi definitivno ostati urezani u sećanju. Takođe, izložba nas poziva da Milevu posmatramo ne kao žrtvu, već kao jednu hrabru i blistavu figuru koja je otvorila naučni prozor svemirskim prostranstvima. Mi vas pozivamo da posetite izložbu koja je otvorena naredne 3 godine, i na taj način odate počast Milevinom liku i delu koji je to svakako zaslužio. Autori: Teodora Šiklošić i Katarina Klisura Srednjoevropski program univerzitetske razmene CEEPUS omogućava studentima i profesorima širom Srbije pri najrazličitijim viosokoškolskim ustanovama da učestvuju u aktivnostima akademske mobilnosti. CEEPUS program uspešno se realizuje već skoro trideset godina i broji čak petnaest državnih članica srednje Evrope: Austriju, Albaniju, Bosnu i Hercegovinu, Bugarsku, Makedoniju, Mađarsku, Moldaviju, Poljsku, Rumuniju, Slovačku, Srbiju, Sloveniju, Hrvatsku, Crnu Goru i Češku. Premda program omogućava i stručno usavršavanje profesora kao što je već naznačeno, on više pažnje usmerava na mobilnost studenata, omogućavajući im na taj način da pohađaju kurseve akademskih instucija u inostranstvu, polažu ispite, stručno se usavršavaju, sprovode naučno-istraživačke radove, upoznaju strane studente i još mnogo toga!  Program funkcioniše tako što se više puta tokom godine raspišu konkursi od strane fakulteta ili visokoškolske ustanove u inostranstvu, a studenti mogu da se prijave na konkurse koji se tiču oblasti koju studiraju u svojoj matičnoj državi. Konkurs je otvorenog tipa, tako da svi studenti širom Srbije imaju priliku da podnesu prijavu tako što popune formular u okviru kog izražavaju svoja interesovanja i obrazovne ciljeve koje bi želeli da ostvare programom. Ovom prilikom, kandidati mogu da se izjasne da li bi želeli da učestvuju u celovitim semestralnim aktivnostima tako da slušaju kurseve i pohađaju ispite u cilju ostvarivanja ESPB bodova, ili pak žele da učestvuju u kraćim akademskim razmenama u trajanju do tri meseca, a koje se uglavnom realizuju u cilju sprovođenja istraživanja i/ili pisanja master ili doktorske teze. Proces prijave podrazumeva i dostavljanje kratke autobiografije i motivacionog pisma. Ukoliko studenti prođu selekcioni krug, zemlja u okviru koje se program mobilnosti realizuje obezbeđuje kompletnu studentsku stipendiju u naznačenom trajanju. Stipendijom je isplaćen novčani iznos za boravak u inostranstvu, kao i smeštaj u studentskom domu, ishrana u studentskoj menzi i zdavrstveno osiguranje. Lično sam imala priliku da učsetvujem u ovom programu mobilnosti. Mesec dana sam proverla u Hrvatskoj na odseku za psihologiju pri Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Rijeci. Nakon što sam dobila informaciju da sam primljena na program, u dogovoru sa metorkom sa svog matičnog fakulteta, dr Kajom Damnjanović, kontaktirala sam profesora dr Igora Bajšanskog koji se interesuje za istu istraživačku oblast kao nas dve. Tokom mog boravka u trajanju od mesec dana, nas troje smo sproveli istraživanje iz oblasti kompleksne kognicije pod nazivom „Confident and with good reason? Relationship between judgment of task-solving ability and final judgment of confidence on syllogistic reasonin tasks“. To istraživanje smo naredne godine predstavili na konferenciji „Empirijska istraživanja u psihologiji“, gde smo osvojili nagradu za najbolju poster prezetnaciju.  Pored toga što mi je ova razmena omogućila da se stručno usavršavam i produkujem naučno-istraživački rad iz oblasti koja me interesuje za koji sam kasnije nagrađena, ona mi je pre svega donela pregršt prijatelja iz Hrvatske sa kojima se i dan danas čujem i koje željno iščekujem da vidim. Toplo preporučujem svim zainteresovanim studentima da pročitaju javni poziv za prijavu CEEPUS mrežnih mobilnosti kandidata za 2022/2023. godinu preko sledećeg linka
https://www.ceepus.info/default.aspx#nbb, te kasnije i da se prijave za neki od programa preko sledeće stranice https://www.ceepus.info/default.aspx#nbb. Srećno svima!  Ove godine obeležavamo 150 godina od rođenja Nadežde Petrović. Dama čiji je lik na novčanici od 200 dinara mnogima je poznata kao darovita slikarka. Međutim, Nadežda Petrović je bila veoma svestrana pa se bavila likovnom kritikom, fotografijom, pedagoškim radom, ženskom emancipacijom, ali i političkim i nacionalnim pitanjima. Zadužila je srpski narod i dala je život za njega. Preminula je od tifusa u 42. godini, a zarazila se dok je radila kao bolničarka u ratu. Dobrovoljno se javila jer je osećala da je to njena dužnost. Izlečila je mnoge ranjenike, ali na kraju sebi nije mogla da pomogne. Srbija početkom 20. veka bila je patrijarhalno društvo. Potrebe žena bile su skrajnute. Srpski građanski zakonik predviđao je vlast muža nad ženom. U okviru imovinskog prava posebno se isticala poslovna nesposobnost udate žene. Udata žena je bila izjednačena sa detetom. Možda zato i ne čudi činjenica da je Nadežda raskinula veridbu i u jednom pismu majci napisala da je srećna što se nije udala.  „Ne tražim ljubav, muža, čoveka niti srce i poštovanje, živeću samo za sebe i svoje roditelje. (...) O mojoj udaji nema ni govora više, ja hoću da sam slikar, a ne žena (...) ako me zaista želiš srećnu onda ćeš i ti od mene očekivati samo da budem slikar, a ne udavača.“ (Minhen, 1898)  Nadežda je bila važna figura prilikom osnivanja Kola srpskih sestara. Ova organizacija okupljala je žene koje su zajedno sprovodile brojne društveno angažovane akcije. Neki ovo udruženje određuju kao humanitarno, neki naglašavaju patriotski, a neki feministički momenat. Tih godina Nadežda je uložila veliki napor u organizovanje Prve jugoslovenske izložbe na kojoj su učestvovali umetnici iz Srbije, Hrvatske, Slovenije i Bugarske. Iako su slike Nadežde Petrović bile u skladu sa najsavremenijim umetničkim tokovima u Evropi, kritičari u Srbiji nisu na njih najbolje reagovali. Nadežda nije za to mnogo marila. Bila je žena sa velikim samopouzdanjem i hrabrošću i verovala je u ono šta radi. Izložba NADEŽDA PETROVIĆ. MODERNOST I NACIJA u Narodnom muzeju Srbije priređena je u Nadeždinu čast i otvorena je do 15. aprila. Toplo vam preporučujem da je posetite i saznate još zanimljivih informacija o ovoj velikoj umetnici i velikoj heroini. Autorka: Jelena Čolović Nakon tri godine godine pauze zbog loše epidemiloške situacije, od 25. do 29. aprila ove godine održan je 61. Kongres studenata biomedicinskih nauka Srbije sa internacionalnim učešćem. To je najveći studentski kongres ove vrste u našoj zemlji. Kongres svake godine okuplja studente koji prezentuju svoje naučno istraživačke radove iz oblasti biomedicine. Uz pomoć i kroz saradnju sa mentorom odlučuju se za oblast i predmet iz koga žele da pišu rad i upuste se u istraživanje. Pod organizacijom Stomatološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, ovogodišnji učesnici bili su 13 fakulteta sa preko 1000 studenta. U četiri dana, koliko je kongres trajao, centralni deo dana bile su sesije na kojima su studenti izlagali svoje radove. Između njih svakodnevno studenti su imali priliku da učestvuju na preko 15 radionica različitih tema na kojima su mogli da čuju korisne savete i priče profesora i doktora. Ovogodišnji učesnici bili su i naši stipendisti Mladen Hadži Makunčević sa Medicinskog fakulteta Vojnomedicinske akademije Univerziteta odbrane u Beogradu i Aleksandar Milenković sa Medicinskog fakulteta Univerziteta u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici. Stipendisti nam prenose svoja iskustva. Mladen Hadži Makunčević: "Moj rad se bavio najčešćom simptomatologijom i načinom zbrinjavanja posledica akutnih zloupotreba nestandardnih psihoaktivnih supstanci. Zbog sve veće prisutnosti i zloupotrebe, na ovaj način je skrenuta pažnja kliničarima da potencijalno razmišljaju o ovim supstancama ako pred sobom imaju mladu osobu sa znacima korišcenja psihoaktivne supstance a da su standardni testovi na droge, kao sto su heroin, kokain, marihuana, amfetamini, negativni. Prezentovao sam podatke svoje ustanove koja je ujedno i nacionalni centar za kontrolu trovanja." Mladen Hadži Makunčević: "Moj rad se bavio najčešćom simptomatologijom i načinom zbrinjavanja posledica akutnih zloupotreba nestandardnih psihoaktivnih supstanci. Zbog sve veće prisutnosti i zloupotrebe, na ovaj način je skrenuta pažnja kliničarima da potencijalno razmišljaju o ovim supstancama ako pred sobom imaju mladu osobu sa znacima korišcenja psihoaktivne supstance a da su standardni testovi na droge, kao sto su heroin, kokain, marihuana, amfetamini, negativni. Prezentovao sam podatke svoje ustanove koja je ujedno i nacionalni centar za kontrolu trovanja." Aleksandar Milenković: "Zbog poražavajuće statistike koja prati Republiku Srbiju u poslednjih nekoliko godina po broju obolelih od raka grlića materice, moja mentorka prof. Vitković i ja smo nastojali da na ćelijskom nivou dokažemo povezanost HPV infekcije i premalignih i malignih lezija. Glavni cilj je bio primeniti naučne činjenice u svrhu prevencije, ranije dijagnostike i spasavanja života žena. Smatram da su predmet mog rada, molekularni biomarkeri, budućnost preventivne medicine. Kongres mi je doneo nova saznanja, iskustva i poznanstva, što je i najvredniji deo istog." U prilogu pogledajte i fotografije sa događaja. Na današnji dan, prije 143 godine, rođen je jedan od najznačajnijih srpskih naučnika Milutin Milanković. Bio je veliki naučnik, ali i uzvišeni stvaralac čiji put kroz vasionu i vijekove stremi mnogo dalje od odredišta naučne misli. Pripada takvim naučnicima koji uspostavljaju svijet u mislima, sklopovima i odnosima, jer se on zapravo bavio pitanjima koja, prema svjedočanstvu najstarijih naroda, čine praosnov svake kulture – zakonima osunčavanja, smjenom godišnjih doba i utvrđivanjem pouzdanog kalendara. Rođen između Istoka i Zapada, školovan na Zapadu, vratio se na Istok gdje je radio i umro. I ono što sa sigurnošću možemo reći jeste da je Milutin Milanković osoba koja je ostavila neizbrisiv trag koji ni vrijeme neće moći potisnuti. Svaka civilizacija imala je svoj način da se uhvati u koštac sa fenomenom vremena i sa ljudskom potrebom da opcrta i savlada vrijeme mitovima, mjerenjima, kalendarima i neprestanim praćenjima svega što se po kosmosu kreće i obrće, prolazi i dolazi u vremenu. Uprkos našim nastojanjima da sve objasnimo i dovedemo u međusobnu vezu, vrijeme nam uvijek izmiče, i to nepovratno. „Vrijeme i vaseljena“ jeste izložba zamišljena kao putovanje od tame do svjetlosti, od haosa do kosmosa, i uokvirena pričom o velikanu svjetske nauke porijeklom iz Novog Sada. Ova izložba bavi se pojmom vremena kroz vijekove, kao i međusobnim odnosima čovjeka, vremena i nauke. Autor vizuelno-umjetničkog dijela postavke je multimedijalni umjetnik Dušan Jovović, dok je autor narativa Aleksandar Petrović, koji se više od 50 godina bavi istraživanjem Milankovićevog života i djela. U pitanju je interaktivna multimedijalna izložba i autori su koristili skulpturu, mapiranu trodimenzionalnu sliku, mehanička tijela, hologram, digitalni zvuk, ali prema riječima Jovovića: „ništa od toga kao efekat, već kao suštinu“. „Vrijeme i vaseljena“ jeste izložba zamišljena kao putovanje od tame do svjetlosti, od haosa do kosmosa, i uokvirena pričom o velikanu svjetske nauke porijeklom iz Novog Sada. Ova izložba bavi se pojmom vremena kroz vijekove, kao i međusobnim odnosima čovjeka, vremena i nauke. Autor vizuelno-umjetničkog dijela postavke je multimedijalni umjetnik Dušan Jovović, dok je autor narativa Aleksandar Petrović, koji se više od 50 godina bavi istraživanjem Milankovićevog života i djela. U pitanju je interaktivna multimedijalna izložba i autori su koristili skulpturu, mapiranu trodimenzionalnu sliku, mehanička tijela, hologram, digitalni zvuk, ali prema riječima Jovovića: „ništa od toga kao efekat, već kao suštinu“. „Ova izložba je poklonjena vremenu koje je posvećena i cijela vaseljena. Čovjek je gospodar svega, osim samog sebe jer ne može da ovlada vremenom. Stoga ima moralni obavezu da progovori o vremenu jer je svijest o njemu pogon života koji nestaje ako se rijeka promjena zamuti prividima ili presuši neznanjem. Vrijeme je identitet i inverzija vječnosti, energija vaseljene kao svjesnog kosmosa koji svijest ne može da obuhvati. Ono je svijest u svijesti, vid u viđenju, sjećanje u sjećanju.“, kaže Petrović. Izložba „Vrijeme i vaseljena“ nije samo umjetnička interpretacija na određenu temu, ona je evokacija čitavog čovječanstva, interaktivni prostor u prostoru u kojem se smjenjuju različita vremena, mitovi prošlosti i shvatanja današnjice. Ovu izvanrednu izložbu možete posjetiti u Studiu M, tokom cijele godine titule Evropske prestonice kulture, a ja najtoplije preporučujem da to uradite što prije. Iskustvo je nesvakidašnje, a izaći ćete sa spoznajom da smo zapravo mi vrijeme koliko god blesavo to možda zvučalo. I kao što reče Dante:„ A sad čitaoče moje čudo shvati gdje se niti ne pomače stvar, a u slici promjena je prati.“ Autor: Katarina Klisura |
AutoriStipendiste i stipendistkinje Fondacije Studenica Arhiva
May 2023
Kategorije |
RSS Feed